Est interdum praestare mercaturis rem quaerere, nisi tam periculosum sit, et item fenerari, si tam honestum sit. Maiores nostri sic habuerunt et ita in legibus posiverunt, furem dupli condemnari, feneratorem quadrupli. Quanto peiorem civem existimarint fenerationem quam furem, hinc licet existimare. Et virum bonum quom laudabant, ita laudabant, bonum agricolam bonumque colonum. Amplissime laudari existimabatur qui ita laudabatur. Mercatorem autem strenuum studiosumque rei quaerendae existimo, verum, ut supra dixi, periculosum et calamitosum. At ex agricolis et viri fortissimi et milites strenuissimi gignuntur, maximequepius quaestus stabilissimusque consequitur minimeque invidiosus, minimeque male cogitantes sunt qui in eo studio occupati sunt.
E' preferibile, alle volte, cercare fortuna nei mercati (commerci), se non fosse tanto pericoloso, e anche prestare usura, se fosse tanto onesta. I nostri avi così ritenevano e fissaron per legge che il ladro fosse condannato al doppio e l'usuraio al quadruplo. Si può stimare quanto peggior cittadino fosse considerato per loro l'usuraio rispetto al ladro. E quando lodavo un uomo valoroso, così lo lodavano: buon agricoltore e buon colono; ampissimamente era laudato chi così veniva lodato.
Io stimo il mercante certamente uomo attivo e studioso per il suo profitto, ma, come detto sopra, rischioso e pericoloso; dai contadini nascono gli uomini più forti e validissimi soldati, è la che si realizza il più giusto guadagno, il più saldo, il meno esposto malanimo altrui, e chi è occupato a quest'attività è estraneo più di ogni altro ai pensieri cattivi.
Nessun commento:
Posta un commento